Wprowadzenie
Klawiatury ergonomiczne, czym są, jak wyglądają? Które aspekty sprawiają, iż daną klawiaturę możemy określić mianem ergonomicznej?
W tym wpisie przeanalizujemy aspekty konstrukcyjne w jakie wyposażone są klawiatury ergonomiczne.
Na wstępnie zachęcam do przeczytania poprzedniego artykułu w którym analizuje układ QWERTY, znajdziecie go pod linkiem Klawiatura QWERTY i jej 2 wady.
Czym są klawiatury ergonomiczne
Czym są klawiatury ergonomiczne? Zapewne istnieje jakaś techniczna definicja jednak chciałbym przedstawić swój punkt widzenia:
Klawiaturą ergonomiczną nazywamy taką klawiaturę, która w swojej budowie jak i oprogramowaniu uwzględnia budowę ludzkich dłoni jak i zwiększa ergonomię pracy względem standardowego układu QWERTY.
Zatem, klawiatura ergonomiczna to niejako zoptymalizowanie standardowego układu QWERTY aby był nieco przyjazny naszej ludzkiej fizjonomii. Zatem w moim odczuciu wszystkie klawiatury charakteryzujące się większą ergonomią pracy niż standardowa znana nam klawiatura zyskuje miano ergonomicznej.
Naturalnie na poprawę ergonomii składać się może szereg czynników, przez co jedna klawiatura ergonomiczna będzie bardziej ergonomiczna od drugiej, co jest naturalne. Idea jest taka aby każdy mógł znaleźć dla siebie złoty środek pomiędzy komfortem pracy a czasem swoimi preferencjami.
Klawiatury Ergonomiczne: Cechy fizyczne
Chciałbym opisać w skrócie cechy podnoszące ergonomię. Każda z opisanych niżej charakterystyk zasługuje na osobny artykuł, który zapewne pojawi się wraz z rozwojem tego bloga.
Co ważne kolejność opisanych przeze mnie cech nie jest przypadkowa. Uszeregowałem je tak, iż najpierw wymieniam te, które w moim odczuciu, podnoszą ergonomię najbardziej, przechodząc stopniowo do tych mniej znaczących.
Układ macierzowy: klawiatury ortolinearne
Przesunięcie wierszowe
Przesunięciem wierszowym nazywamy przesunięcie każdego kolejnego wiersza klawiatury w prawą stronę. Zastanawiałeś się może do czego jest ono nam potrzebne?
Kiedyś słyszałem od mojego znajomego, że zostało zaprojektowane abyśmy mogli pisać szybciej. Jednak czy aby napewno? Wygodnie pisze Ci się litery takie jak Z czy X? Osobiście w 90% nie trafiam w klawisz. Dodatkowo dlaczego przesunięcie jest tylko w prawą stronę? Nasze ręce są niejako swoim odbiciem lustrzanym, nie nie powinno być tak samo w przypadku przesunięcia, skoro ma nam pomagać?
Otóż obalmy ten mit:
Przesunięcie wierszowe nie ma nic wspólnego z optymalizacją jakości pisania
Zatem do czego jest potrzebne?
Odpowiedzmy sobie analizując poniższe zdjęcie
Odpowiedź brzmi następująco:
Przesunięcie wierszowe pozwalało na podłączenie kolejnych wierszy klawiszy w maszynach do pisania, poprzez umieszczenie cięgien tych klawiszy obok siebie.
Problem ten nie dotyczy zupełnie nowoczesnych klawiatur, jednak pozostawiono go ze względu na przyzwyczajenie się osób używających maszyn do pisania.
Klawiatura ortolinearna – układ macierzowy
Układem macierzowym lub klawiaturą ortolinearną nazywamy umieszczenie klawiszy w którym nie występuje przesunięcie wierszowe. Wiersze i kolumny ułożone są bezpośrednio po poprzedzającym, tworząc swoistą macierz.
Najbardziej zbliżoną klawiaturą ergonomiczną zbliżoną do standardowej jest ergonomiczna klawiatura Preonic, której układ znajduje się na zdjęciu poniżej.
Sam układ zdaje się być po prostu ściśniętym układem QWERTY ze zdjęcia poniżej
Naturalnie zamieniono wszystkie klawisze na te o jednolitej szerokości co spowodowało przesunięcie wierszy w lewą stronę. Ponadto dokonano modyfikacji samego mapowania klawiszy, jedna w przypadku ergonomicznych klawiatur, które są w zdecydowanej większości programowalne nie powinno dziwić. O genezie układu z przesunięciem wierszowym możecie więcej poczytać w moim wpisie: Klawiatura QWERTY i jej 2 wady.
Klawiatura dzielona
Drugim najważniejszym w moim odczuciu elementem wpływającym na ergonomię jest podział klawiatury na dwa elementy. Przy stosowaniu zwykłego układu nasze przedramiona są skierowane do wewnątrz, nadgarstki wygięte co na dłuższą metę nie jest dobre dla naszego zdrowia.
Zalety klawiatury dzielonej:
- Pozwala na naturalne ułożenie naszych przedramion.
- Zapobiega używaniu klawiszy dedykowanej jednej dłoni przez drugą.
Kiedyś usłyszałem, iż jeden obraz potrafi powiedzieć więcej niż tysiąc słów. Tyczyło się to opisu widoku zapierającego dech w piersi, jednak wydaje mi się iż w tym konkretnym przypadku również ma zastosowanie to zdanie.
Chciałbym abyś sam sobie odpowiedział na pytanie co jest zdrowsze dla Ciebie. Które z tych zdjęć?
Analizując powyższe zdjęcia możemy wskazać następujące różnice przy klawiaturze ergonomicznej względem standardowej:
- Ramiona i przedramiona są ustawione na szerokości barków
- Przedramiona i nadgarstki są w linii prostej
Dodatkowo zastosowanie klawiatury dzielonej pozwala uczyć się poprawnego pisania poprzez wykluczenie naciskania przycisków, które nie należą do danej dłoni.
Przesunięcie kolumnowe
Wystarczy jedno spojrzenie na naszą dłoń aby stwierdzić, iż nasze palce są różnej długości. Jest to dla nas tak oczywiste że w większości nawet się nad tym nie zastanawiamy. Skoro jednak nasze palce mają różną długość a nasze opuszki są na różnej wysokości gdy naturalnie położymy je lekko zgięte na blacie stołu. Dlaczego wszystkie klawisze są w jednej linii?
Zdjęcie poniżej prezentuje dłoń ułożoną na standardowym układzie.
Zwróć uwagę na różne stopnie wygięć palców? Czy jest to ergonomiczne? Otóż nie specjalnie. Musimy naginać palce w sposób dla nich nienaturalny, oczywiście można się do tego przyzwyczaić jednak rozważamy tu klawiatury ergonomiczne i chcemy poprawny naszej ergonomii.
Czy ułożenie palców Twoim zdaniem, względem poprzedniego to ułożenie palców jest bardziej naturalne i ergonomiczne?
Klawiatury wklęsłe
Wklęsłe klawiatury ergonomiczne stanowią swoistą elitę. Czym one są? Wspomniałem w poprzednim akapicie o przesunięciu kolumnowym, które ma za zaganianie zniwelować różną długość naszych palców. Ergonomiczne klawiatury wklęsłe idą o krok dalej tworząc odpowiednie wgłębienia w samej klawiaturze dostosowane do długości konkretnego palca. Zatem mamy nie tylko odzwierciedlenie budowy dłoni w poziomie poprzez przesunięcie kolumnowe ale także w głąb samej klawiatury.
Zdjęcie poniżej ukazuje od boku jak wygląda ergonomiczna klawiatura wklęsła na przykładzie Dactyl Manuform.
Zauważ proszę, iż każda kolumna ma inna głębokość i profil. Dzięki takiemu ułożeniu klawiszy zawsze trafiamy palcem w środek klawisza i praktycznie zgodnie z ruchem samego przełącznika. Może wydawać się to niepotrzebne, jednak nie znam osoby która po przesiadce na ergonomiczne klawiatury wklęsłe chciałaby wrócić do standardowego układu. Pisze się na nich bardzo, ale to bardzo wygodnie.
Ze swojego doświadczenia mogę powiedzieć, iż zawsze kiedy poza domem, używam swojej Ferris Sweep, potrzebuje paru minut aby przyzwyczaić się do braku wypukłości klawiszy. Zazwyczaj kilka testów na Monkeytype pozwala mojemu układowi nerwowemu zakliknąć.
Do najpopularniejszych ergonomicznych klawiatur wklęsłych zaliczamy:
Ułożenie nadgarstków
Ostatnią z ważnych aspektów ergonomii za którymi przemawiają klawiatury ergonomiczne jest odpowiednie ułożenie nadgarstków.
Idealnie nadgarstek powinien być ułożony prosto, a palce skierowane nieco w dół. Pisanie powinno odbywać się bez unoszenia nadgarstków do góry. Klawiatury takie jak Kinesis Advantage 2 i Kinesis Advantage 360 mają zintegrowane podpórki pod nadgarstki. Natomiast zachodzi konieczność stosowania dedykowanych podkładek w przypadku klawiatur ergonomicznych takich jak Dactyl i Dactyl Manuform.
Poniżej zdjęcie moich nadgarstków na moim prywatnym Dactyl Manuform z zastosowaniem podkładek.
Nawet zwykłe klawiatury mechaniczne powinny być używane z podpórką pod nadgarstki, gdyż ze względu na wysokość samych przełączników przy pisaniu bez wsparcia nadgarstków zachodzi zjawisko ich wyginania.
Klawiatury mechaniczne, a w szczególności klawiatury ergonomiczne wypukłe zajmują dużo miejsca. Są po prosty grube, ze względu na budowę samych przełączników jak i wypukłość samego profilu klawiatury, co więcej trzeba by jeszcze zaopatrzyć się w podpórkę pod nadgarstki. W moim odczuciu, te klawiatury nadają się za bardzo do podróży, czy pracy w biegu, kawiarni etc…
Istnieje rozwiązanie tego problemu, są nim minimalistyczne klawiatury ergonomiczne z niskoprofilowymi przełącznikami. Poniżej możesz zobaczyć moje ułożenie nadgarstka podczas używania Ferris Sweep.
Sama klawiatura jest minimalnej wysokości i pozwala na ergonomiczne ułożenie nadgarstków bez stosowania, żadnych podpórek. Dodatkowo Ferris Sweep idealnie charakteryzuje się wszystkimi cechami ergonomiczności wymienionymi w tym artykule, poza jedną – wklęsłością. Nie jest ona możliwa do uzyskania przy tak niskim profilu klawiatury – straciłaby ona wtedy swój największy atut – mobilność. Więcej o tej klawiaturze możecie przeczytać tutaj.
Podsumowanie
W powyższym artykule opisałem kilka podstawowych cech, którymi charakteryzują się klawiatury ergonomiczne. W moim przekonaniu każda z tych cech jest warta przynajmniej przetestowania i ocenienia względem swoich preferencji i wygody. Po kilku latach prób i testów różnych konfiguracji u mnie skończyło się na Dactyl Manuform jako głównej klawiaturze oraz Ferris Sweep jako mobilny odpowiednik, który mogę zabrać ze sobą wszędzie, dosłownie wszędzie.
Niezmiernie ciekawi mnie, która z opisanych cech Twoim zdaniem przynosi najwięcej korzyści pod względem ergonomii? Podziel się proszę ze mną swoją opinią.
